Οι προγλωσσικές δεξιότητες είναι τα δομικά στοιχεία της επικοινωνίας και η βάση για να χτίσουμε εκεί τα υπόλοιπα απαραίτητα στοιχεία για την ανάπτυξη της ομιλίας και την διαμόρφωση της λεκτικής επικοινωνίας.
Είναι εκείνες οι ικανότητες που αναπτύσσονται πριν κατακτηθεί η ομιλία από ένα παιδί και είναι απαραίτητες και αναγκαίες πριν ακόμα κατακτηθούν οι πρώτες λέξεις. Κατακτούνται πλήρως στην ηλικία των 12-18 μηνών. Ακόμη και στα βρέφη όμως τις παρατηρούμε να αναδύονται και συνεχώς οι γονείς καλούνται να τις ενισχύουν.
Αρχικά πρέπει να υπάρχει κατάλληλη και ποιοτική οπτική-βλεμματική επαφή ώστε να αλληλεπιδρά με τον φροντιστή και να υπάρξει σύνδεση
και
γιατί όχι ακόμα και επεξεργασία ή ερμηνεία των εκφράσεων του προσώπου (χαμόγελο, λύπη). Για παράδειγμα, μητέρες που θηλάζουν τα μωρά τους αναφέρουν χαρακτηριστικά την έντονη βλεμματική επαφή και σύνδεση – δεσμός που δημιουργείται μεταξύ τους εκείνη την στιγμή.
Ακολουθεί η μίμηση δηλαδή να μπορεί να αντιγράψει μορφασμούς ή εκφράσεις προσώπου, κινήσεις σώματος, όπως χειρονομίες χεριών, (γεια, ευχαριστώ, δήξη με δάχτυλο, παλαμάκια, <<κουκουτσα>> παιχνίδι κα). Να μιμηθεί κινήσεις οχημάτων, ήχους από ζώα, μουσικά όργανα, παιδικά τραγούδια, χορό. Έτσι αργότερα θα έρθουν και οι μιμήσεις ήχων (βάβισμα)-συλλαβών-λέξεων δηλαδή η ομιλία.
Η αλληλεπίδραση, η διάθεση για επικοινωνία, να ανταποκρίνεται στο περιβάλλον και τον περίγυρο του (responce interaction), η λήψη πρωτοβουλίας για συνδιαλλαγή, και η εναλλαγή σειράς (εγώ-εσύ), αποτελούν επίσης βασικές προϋποθέσεις ώστε να αναπτυχθούν αργότερα οι γλωσσικές δεξιότητες δίνοντας έμφαση στην σημασία της κοινωνικής σύνδεσης, συνεργατικότητας και κοινωνικοποίησης.
Η κοινή προσοχή ή joint attention περιλαμβάνει την κοινή εστίαση παιδιού και φροντιστή σε ένα κοινό ερέθισμα ή μια δραστηριότητα, δηλαδή να αναφερόμαστε στο ίδιο αντικείμενο, επικοινωνώντας μια επιθυμία ή ανάγκη μη λεκτικά.
Εφόσον καλλιεργούνται αυτές οι δεξιότητες και συνυπάρχει άρτιος ακοολογικός έλεγχος, το παιδί όσο μεγαλώνει θα είναι ικανό να ακολουθεί πιο εύκολα και γρήγορα απλές και σύνθετες εντολές, να αναπτύσσει το λειτουργικό και το συμβολικό παιχνίδι του καθώς και να εμπλουτίζει το παθητικό (αντιληπτικό) και ενεργητικό(εκφραστικό) κατεπέκταση λεξιλόγιο του.
Παρατηρώντας το σχήμα δεξιά, την Πυραμίδα, βλέπουμε πώς στη βάση της είναι η Προσοχή και η Αντίληψη και ακολουθούν μετά οι υπόλοιπες δεξιότητες για να φτάσουμε στην κορυφή της που στέκει η Άρθρωση. Επομένως επισημαίνεται και πάλι η αναγκαιότητα κατάκτησης των προγλωσσικών δεξιοτήτων πριν την κατάκτηση των γλωσσικών δεξιοτήτων.
Αν όμως παρατηρείτε κάτι στην συνολική αναπτυξιακή εξέλιξη του παιδιού που σας ανησυχεί, μη διστάσετε να επισκεφθείτε έναν ειδικό για μια αξιολόγηση.
